- Pchełka burakowa (Chaetocnema concinna)
- Śmietka burakowa (Pegomyia betae)
- Mszyca burakowa (Aphis fabae)
- Szarek komośnik (Bothynoderes punctiventris)
- Skośnik buraczak (Scrobipalpa ocellatella)
- Rolnice (Agrotinae)
- Błyszczka jarzynówka (Autographa gamma)
- Mątwik burakowy (Cheterodera schachtii)
- Przędziorek chmielowiec (Tetranychus urticae)
1. Pchełka burakowa
Chaetocnema concinna to mały (1,5-2,6 mm długości) szkodnik o zabarwieniu czarnym lub czarnogranatowym i połyskujących pokrywach ciała, trudna do obserwacji ze względu na umiejętność skakania. Chrząszcze zimują w glebie i pojawiają się na plantacjach jako jeden z najwcześniejszych szkodników. Żerują na młodych siewkach uszkadzając części podliścieniowe oraz wygryzając w liścieniach i młodych liściach drobne otworki. Uszkodzenia bocznych powierzchni powodują charakterystyczne zniekształcenie liścieni i pierwszych liści.
Uszkodzenia powodują nadmierną transpirację roślin, spowolnienie wzrostu, a bardzo silnie uszkodzone siewki mogą zamierać. Uszkodzenia stanowią także drogę wnikania patogenów powodujących zgorzel siewek i bakteryjną plamistość liści.
Do zwalczania szkodnika dopuszczone są tylko niektóre preparaty z grupy pyretroidów: beta-cyflutryna, deltametryna i teflutryna.
2. Śmietka burakowa
Pegomyia betae jest owadem bardzo podobnym do muchy domowej o długości 6-8 mm, bardziej „wysmukła”, o ceglastoczerwonych oczach. Zimuje w postaci bobówek, z których na początku maja wychodzą osobniki dorosłe. Owad składa na spodniej powierzchni liści białe, owalne jaja. Zwykle są składane w pakietach po dwa i więcej. Wylęgające się larwy wgryzają się do miękiszu palisadowego liści i drążą w nim charakterystyczne tunele. W przypadku bardzo licznego nalotu mogą uszkadzać silnie liście, ograniczając powierzchnię asymilacyjną. Prowadzi to także do nadmiernej transpiracji, co jest szczególnie niebezpieczne w warunkach suchej wiosny. Uszkodzenia są drogą wnikania patogenu wywołującego bakteryjną plamistość liści.
Do ochrony buraka przed śmietką dopuszczona jest obecnie jedynie deltametryna.
3. Mszyca burakowa
Aphis fabae to drobny pluskwiak. Formy uskrzydlone mają 1,6-2,6 mm długości i są bardziej smukłe od form bezskrzydłych. Zimują jaja owada w korze trzmieliny zwyczajnej, z której osobniki uskrzydlone przelatują wiosną (kwiecień-maj) na młode rośliny buraka cukrowego. Na zasiedlonych roślinach, na dolnej stronie liści i w liściach sercowych żerują formy bezskrzydłe szkodnika. Ich szkodliwość polega na wysysaniu soków, a zasiedlone liści są charakterystycznie pozwijane i zniekształcone. Gówna szkodliwość polega na przenoszeniu wirusów buraka: żółtaczki, żółtaczki łagodnej i mozaiki.
Do ochrony buraka przed mszycą dopuszczona jest obecnie jedynie deltametryna. Ta substancja czynna słabo oddziałuje na kolonialne stadia mszycy. Jej skuteczność w temperaturach powyżej 20°C gwałtownie maleje.
4. Szarek komośnik
Chrząszcz Bothynoderes punctiventris jest dużym, szarym ryjkowcem o długości 10-16 mm. Ciało ma pokryte szarą łuską z charakterystyczną jedną parą skośnych ciemniejszych smug na pokrywach. Poza tym na grzbiecie ryjka ma wyraźną „listewkę” – kil, ograniczony pobocznymi rowkami. Dorosłe osobniki zimują przede wszystkim na buraczyskach na głębokości 5-30 cm. Wybudzają się, gdy gleba ogrzewa się do 7°C i masowo migrują na wschodzące buraki. Migracja trwa nawet do dwóch tygodni, co jest spowodowane stopniowym ogrzewaniem się kolejnych warstw gleby. W krótkim czasie owady te są w stanie zniszczyć nawet kilkuhektarowe plantacje, co pociąga za sobą konieczność ich przesiewu. Odżywiają się także roślinami z rodzaju komosowatych.
Szkodnik występuje na południowym wschodzie Polski, spotykany jest już także w centrum kraju.
Agrotechniczne metody ograniczania liczebności szkodnika to głęboka orka buraczysk, izolacja przestrzenna pomiędzy ubiegłorocznym buraczyskiem, a polem buraka. Izolacja powinna być możliwie szeroka – najlepiej pole o szerokości nie mniej niż 100 metrów obsiane roślinami zbożowymi. Pomocne w określaniu momentu wychodzenia z leży zimowych i liczebności populacji szkodnika są pułapki feromonowe.
Do ochrony buraka przed szarkiem komośnikiem dopuszczona jest obecnie cypermetryna, lambda-cyhalotryna i tau-fluwalinat.
5. Skośnik buraczak
Skośnik buraczak – Scrobipalpa ocellatella to drobny, nieco powyżej 1 mm długości, szary motylek. W buraku szkody powodowane są przez larwy tego szkodnika. Żerują na liściach sercowych podgryzając je, a młode osobniki drążą tunele w ogonkach liściowych. Uszkodzone liście czernieją, a zmiany przypominają efekty niedoboru boru. Gąsienice tworzą kokony. Szkodnik w ciągu sezonu wegetacyjnego potrafi wykształcić trzy pokolenia, a w sprzyjających warunkach może nawet cztery. Szczególnie silne uszkodzenia powoduje trzecie i czwarte pokolenie szkodnika. Uszkodzone tkanki mogą być atakowane przez grzyby wywołujące zgnilizny, a procesy chorobowe rozpoczynają się od głowy korzenia. Szkodnikowi sprzyja sucha i ciepła pogoda.
Obecnie brak zarejestrowanych preparatów do ochrony plantacji przed tym szkodnikiem.
6. Rolnice
Agriotes to nocne motyle barwy brunatnoszarej o rozpiętości skrzydeł do 55 mm.
Gąsienice przechodzą sześć stadiów larwalnych. Pierwsze stadia żerują w dzień na nadziemnych częściach roślin. Starsze na noc przemieszczają się do gleby. Żerują nocą na nadziemnych częściach buraka, uszkadzają nasady liści oraz powierzchnię korzeni, ułatwiając wnikanie patogenów wywołujących zgnilizny. W tej fazie rozwoju gąsienice osiągają do 65 mm długości. Zaniepokojone, spiralnie się zwijają.
Szkodnikom tym sprzyjają sucha i ciepła pogoda panująca przez cały okres wegetacji aż do zbiorów korzeni. Wysokie temperatury przyspieszają ich rozwój. Najlepiej zimują w warunkach ostrej zimy. Zima łagodna i wilgotna sprzyja aktywności organizmów glebowych atakujących zimujące gąsienice.
Agrotechniczne metody ograniczania liczebności populacji szkodnika to głęboka orka. Pomocne w ochronie plantacji są: wczesny i gęsty siew, zwalczanie chwastów (szkodniki te są polifagami) oraz izolacja przestrzenna od innych roślin okopowych.
Obecnie brak jest zarejestrowanych preparatów do ochrony plantacji przed tymi szkodnikami.
7. Błyszczka jarzynówka
Brunatnoszary motyl – Autographa gamma, o rozpiętości skrzydeł osiągającej 55 mm. Gąsienice są jasnozielone, a na ich boku biegnie pojedynczy, wyraźnie zaznaczony grubszy pasek. Gąsienice osiągają do 35 mm długości. Szkodnik jest polifagiem. Uszkodzenia powodowane przez gąsienice na liściach i ogonkach liściowych występują w okresie od końca czerwca do końca września.
Ograniczanie populacji tego szkodnika na drodze agrotechnicznej jest identyczne jak w przypadku rolnic.
Obecnie brak jest zarejestrowanych preparatów do ochrony plantacji przed tymi szkodnikami.
8. Mątwik burakowy
Mątwik burakowy – Cheterodera schachtii jest szkodnikiem coraz częściej występującym na plantacjach buraka cukrowego w Polsce. Zaatakowane przez nicienia rośliny wytwarzają na korzeniu brodę korzonków bocznych, a liście łatwo tracą turgor nawet w warunkach wystarczającej ilości wody w glebie. Korzenie wolniej przyrastają, a broda korzonków bocznych znacząco podnosi wielkość zanieczyszczeń w surowcu dostarczanym do cukrowni. Na korzonkach bocznych zaatakowanych buraków można dostrzec charakterystyczne, początkowo białe, cytrynkowate samice, które następnie przekształcają się w żółtawe cysty. Każda z nich może zawierać średnio około 300 jaj. W sprzyjających warunkach (wysoka wilgotność i temperatura gleby), mątwik ma dwa pokolenia w jednym sezonie wegetacyjnym. Nicień ten atakuje około 300 gatunków roślin. Poza burakiem to przede wszystkim rośliny kapustowate (rzepak) oraz komosowate.
Jest przenoszony na kolejne pola podczas różnych prac polowych przez maszyny rolnicze.
W ograniczaniu liczebności szkodnika bardzo ważne są działania agrotechniczne podejmowane przez plantatorów – odpowiednie zmianowanie (burak uprawiany na danym polu nie częściej niż co 4 lata) oraz stosowanie w poplonach roślin mątwikobójczych.
W doborze są dostępne odmiany tolerancyjne na mątwika, jednak także na korzeniach takich odmian dochodzi do mnożenia się szkodnika.
Brak jest zarejestrowanych preparatów do ochrony buraka przed tym szkodnikiem.
9. Przędziorek chmielowiec
Pola buraka cukrowego w warunkach gorącego i suchego lata mogą być atakowane przez przędziorka chmielowca Tetranychus urticae. Szkodnik ma nie więcej niż 0,5 mm wielkości i jest słabo widoczny ze względu na jasnozielone zabarwienie. Dopiero pod koniec lata pojawiają rudo zabarwione, zimujące samice. Są one dostrzegalne nawet gołym okiem lub pod małym powiększeniem. Przędziorki nachodzą na plantacje od brzegów pola, szczególnie od miedz, zadrzewień i zakrzewień. Żerują na dolnej stronie liści wywołując początkowo lekkie przyżółcenie na ich powierzchni. Wraz z mnożeniem się szkodnika liście żółkną, nabierają pomarańczowego odcienia, a następnie brązowieją i zasychają. Dzieje się tak na skutek wysysania przez szkodniki soków z tkanki liściowej. Dolna część blaszki liściowej zasiedlonych roślin jest zakurzona i brudna na skutek osadzania się zanieczyszczeń na drobnych pajęczynkach wytwarzanych przez przędziorki. Z upływem czasu przenoszą się sukcesywnie na kolejne rośliny w głąb uprawy.
Do ochrony buraka przed przędziorkiem jest obecnie zarejestrowany jeden preparat zawierający fenpiroksymat. Do cieczy opryskowej musi być dodany adiuwant wspomagający przemieszczanie się cieczy opryskowej na dolną powierzchnię liści. Zabieg powinien być wykonywany przy zastosowaniu dyszy dwustrumieniowych pod podwyższonym ciśnieniem.
Choose your country
We sell Maribo varieties developed to local growing conditions in below countries.
Choose your country to go to the country website.