- Zgorzel siewek
- Zgnilizna wierzchołkowa (Aphanomyces cochlioides)
- Zgnilizna brunatna (Rhizoctonia solani)
- Węglowa zgnilizna korzeni (Macrophomina phaseolina)
- Guzkowatość korzenia (Pantoea agglomerans pv. betae)
- Rizomania
1. Zgorzel siewek
Objawy:
- poczernienie i zasychanie hipokotylu i nasad liścieni,
- przewężenie szyjki korzeniowej,
- zasychanie i odrywanie się rozet liściowych od korzenia.
Choroba wywoływana jest przez szereg mikroorganizmów zasiedlających glebę. W większości ich aktywność warunkuje dobre ogrzanie gleby (powyżej 15°C) i jej wysoka wilgotność. Występowaniu zgorzeli sprzyja także zaskorupienie gleby oraz jej zakwaszenie. Wszystkie działania agrotechniczne, między innymi wczesne siewy i nawożenie zgodne z wymaganiami gleby, które sprzyjają wczesnym i równomiernym wschodom, ograniczają to niekorzystne zjawisko. Wszystkie nasiona buraka są zabezpieczane przed patogenami zgorzeli w trakcie procesu otoczkowania.
W warunkach sprzyjających występowaniu zgorzeli siewek, szczególnie na polach przesiewanych lub przy gwałtownym ociepleniu, pomimo zaprawiania fungicydami, zgorzel może wystąpić, niekiedy znacząco obniżając obsadę końcową roślin.
2. Zgnilizna wierzchołkowa
Objawy:
- na wierzchołku korzenia lub na powierzchniach bocznych (zwykle w miejscach uszkodzeń przez parcha pasowego) pojawiają się brązowo-brunatne przebarwienia,
- w miarę rozwoju choroby gnicie obejmuje coraz głębsze fragmenty korzenia,
- chora tkanka brunatnieje, murszeje i odrywa się od reszty tkanki korzenia,
- następuje więdnięcie rozety liściowej i zamieranie całych roślin lub
- na korzeniu pojawiają się zabliźnienia,
- głowa korzenia pozostaje nienaruszona, część podziemna silnie zniekształcona i zredukowana.
Powodujący tę zgniliznę grzybopodobny organizm glebowy, Aphanomyces cochlioides, jest aktywny w warunkach wysokiej wilgotności i temperatury gleby. Ponadto jego szkodliwość wzrasta w glebach kwaśnych i zaskorupionych. Obrona przed tę zgnilizną polega na utrzymywaniu prawidłowej struktury i kwasowości gleby.
Brak środków ochrony roślin przed zgniliznami korzeni. W doborze znajdują się odmiany o deklarowanej podniesionej odporności na patogena wywołującego tę chorobę.
3. Zgnilizna brunatna
Grzyb Rhizoctonia solani wywołujący tę chorobę występuje powszechnie w glebach i atakuje około 300 gatunków roślin.
Objawy:
- pojawiają się na powierzchniach bocznych korzenia brunatne plamy,
- następnie opanowywane są coraz głębsze warstwy tkanki,
- następuje pękanie zniszczonych fragmentów korzenia,
- zmiany chorobowe obejmują także głowę i podstawy ogonków liściowych, powodując ich gnicie i zasychanie,
- najdłużej zdrowe pozostają wierzchołki chorych korzeni.
Chorobie sprzyjają wysoka wilgotność i temperatura gleby, jej zaskorupienie oraz niskie pH.
Agrotechnicznie obniżenie zagrożenia ze strony tej jak i innych zgnilizn uzyskuje się utrzymując glebę w dobrej kulturze i zapobiegając jej zakwaszeniu poprzez wapnowanie.
Brak jest środków ochrony roślin przed zgniliznami korzeni. W doborze znajdują się odmiany o deklarowanej podniesionej odporności na patogena wywołującego tę chorobę.
4. Węglowa zgnilizna korzeni
Zgnilizna wywoływana przez grzyb Macrophomina phaseolina.
Objawy choroby:
- korzenie chorych roślin tracą turgor, stają się miękkie i gąbczaste,
- na przekroju początkowo zbrązowiała tkanka nabiera koloru czarnego – stąd nazwa czarna zgnilizna korzeni buraka,
- liście zasychają i także czernieją.
Występowania tej choroby jak dotąd nie stwierdzono w Polsce. Jednak rosnące latem temperatury powietrza i gleby, rosnąca popularność upraw, na których występuje (np. słonecznik, soja), na których grzyb się dobrze rozwija pozwala sądzić, że i ten typ zgnilizny może pojawić się w gorących latach na plantacjach w Polsce, szczególnie w rejonach południowych.
Tak, jak w przypadku wszystkich zgnilizn korzeni, brak jest metod ochrony przed tym patogenem.
5. Guzkowatość korzenia
Schorzenie powodowane jest prawdopodobnie przez bakterię Pantoea agglomerans pv. betae.
Objawy choroby:
- na korzeniu, powyżej powierzchni gleby wyrastają drobne guzki,
- niekiedy głowa korzenia silnie się wydłuża, a guzki wyrastają także pomiędzy nasadami liści.
Choroba jak dotąd sporadycznie spotykana na polach buraka, szczególnie w rejonie Kujaw. Powoduje znaczący spadek zawartości cukru w korzeniach, niekiedy sięgający nawet 6%!
Brak jakichkolwiek danych na temat warunków, w których choroba się pojawia, jak i sposobów ograniczania jej szkodliwości.
6. Rizomania
Choroba wywoływana jest przez wirus BNYVV i przenoszona przez grzybopodobnego pierwotniaka glebowego Polymyxa betae.
Objawy choroby:
- przyżółcenie nerwów liści i bezpośrednio przylegającej do nich tkanki liściowej (jedyny objaw charakterystyczny dla tej wirozy),
- liście sprawiają wrażenie lekko niedożywionych, o jaśniejszej blaszce,
- korzeń skrócony z dużą ilością korzonków bocznych (broda), twardy przy przekrawaniu,
- na przekroju widoczne pociemniałe wiązki przewodzące.
Wektor wirusa, Polymyxa betae uaktywnia się w glebie wilgotnej i ogrzanej do 20°C. Rizomania powoduje wysokie straty w plonie korzeni i cukru. Obecnie występuje powszechnie na polach przeznaczonych pod produkcję buraka cukrowego. Brak jest metod chemicznego czy też agrotechnicznego zapobiegania chorobie. Raz zawleczony na dane pole wektor może na nim przetrwać wiele lat w formie przetrwalników.
Obecnie 100% uprawianych odmian jest w pełni odpornych na wirusa. W Europie zachodniej obserwuje się przełamywanie tej odporności przez nowe patotypy wirusa. W takim przypadku w rejonie ich występowania wysiewane są odmiany charakteryzujące się podwyższoną odpornością na patogena.
Choose your country
We sell Maribo varieties developed to local growing conditions in below countries.
Choose your country to go to the country website.