- Chwościk buraka (Cercospora beticola)
- Brunatna plamistość liści (Ramularia beticola)
- Bakteryjna plamistość liści (Pseudomonas syringae var. Aptata)
- Żółtaczka wirusowa (BYV i BMYV)
- Mączniak prawdziwy (Erysiphe betae)
- Rdza buraka (Uromyces beticola)
- Żółta plamistość liści (Stemphylium betae)
- Syndrom niskiej zawartości cukru SBR (Syndrome Basses Richesses)
1. Chwościk buraka
Sprawcą jest grzyb Cercospora beticola zimujący na resztkach liści oraz niektórych chwastów (komosa, rdest).
Objawy choroby:
- na najstarszych okółkach liści pojawiają się szare, okrągłe plamki o średnicy 2-6 mm, często otoczone czerwoną (antocjanową), niekiedy ciemniejącą obwódką,
- w miarę rozwoju choroby uszkodzone powierzchnie oraz całe liście zasychają, a rośliny odtwarzają ulistnienie, co prowadzi do powstawania charakterystycznego stożkowatego kształtu głowy korzenia.
Choroba pojawia się po zwarciu międzyrzędzi. Sprzyjają jej wysoka temperatura i wilgotność powietrza. Optymalne warunki to temperatura 25-30ᵒC w dzień i powyżej 15ᵒC nocą przy wilgotności powietrza powyżej 95%. W temperaturach poniżej 15ᵒC aktywność grzyba maleje, poniżej 10ᵒC nie zarodnikuje ani nie zakaża. Silne porażenie plantacji prowadzi do znacznego obniżenia poziomu zawartości cukru (o około 2-3%) oraz masy korzeni.
Konieczna jest ochrona chemiczna, a pierwszy zabieg musi być wykonany natychmiast po wystąpieniu pierwszych objawów na liściach. Grzyb łatwo uodparnia się na substancje czynne fungicydów. Dlatego do kolejnych zabiegów należy używać preparatów zawierających różne substancje aktywne. Należy stosować dodatek preparatów zawierających substancje czynne działające kontaktowo, np. miedź oraz odpowiednie adiuwanty.
Na rynku są dostępne odmiany wykazujące podniesioną odporność na grzyba.
W celu ograniczenia zagrożenia ze strony chwościka należy stosować siewy buraka na tym samym polu nie częściej niż co cztery lata, unikać sąsiedztwa z ubiegłorocznym buraczyskiem oraz miejsc składowania pryzm korzeni.
2. Brunatna plamistość liści
Sprawcą jest grzyb Ramularia beticola zimujący na resztkach liści buraka cukrowego.
Objawy choroby:
- na najstarszych, a potem na kolejnych okółkach liści pojawiają się brunatnoszare, nieregularne plamistości o średnicy 4-7 mm (mogą być większe),
- silnie porażone fragmenty i całe chore liście mogą zasychać,
- chore rośliny występują w skupieniach po kilka, kilkanaście sztuk.
Objawy choroby niekiedy można pomylić z objawami chwościka. Grzyb poraża rośliny pod koniec sierpnia i we wrześniu, kiedy temperatury powietrza spadają do 15 – 17ᵒC i jest wysoka wilgotność powietrza.
Zasadniczo nie prowadzi się ochrony plantacji przeciwko brunatnej plamistości liści. Zwykle ochrona przed chwościkiem jednocześnie eliminuje zagrożenie ze strony tej choroby.
3. Bakteryjna plamistość liści
Sprawcą jest zasiedlająca glebę bakteria Pseudomonas syringae var. aptata.
Objawy choroby:
- nekrozy po brzegach liści, niekiedy biegnące w głąb liścia wzdłuż wiązek przewodzących,
- przyżółcenia wzdłuż i pomiędzy nerwami,
- plamistości o zróżnicowanym kształcie i wielkości, niekiedy otoczone czerwieniejącą obwódkę, stwarzają wrażenie mokrych.
Choroba występuje w okresach chłodnej i wilgotnej pogody. Pojawia się najczęściej do momentu zwarcia międzyrzędzi, w późniejszych fazach wzrostu rzadka.
Bakteria do liści przedostaje się wraz z cząsteczkami gleby wybitymi z jej powierzchni przez krople wody. Zakażanie następuje przez drobne uszkodzenia blaszki liściowej powstałe w skutek żerowania szkodników (pchełki, śmietki) lub opadów gradu. Choroba nie przenosi się na inne liście oraz rośliny.
Nie stosuje się ochrony chemicznej buraka przed tę chorobą.
4. Żółtaczka wirusowa
Choroba wywoływana przez dwa wirusy BYV i BMYV przenoszone przez mszyce.
Objawy choroby:
- sztywnienie blaszki liściowej (podczas zgniatania blaszka liściowa pęka i charakterystycznie chrzęści) i jej żółknięcie,
- rośliny chore występują grupami w miejscach rozwoju kolonii mszycy.
Im wcześniej następuje zainfekowanie roślin wirusami tym większe powodują straty w plonie korzeni i cukru.
Obecnie trwają prace hodowlane nad włączeniem wykrytych w ostatnich latach genów odporności na wirusa żółtaczki do odmian buraka. Pierwszych odmian odpornych można się spodziewać około roku 2025 lub nieco później. Jak dotąd jedyną metodą walki z żółtaczkami jest ochrona plantacji przed mszycami.
5. Mączniak prawdziwy
Sprawcą jest grzyb Erysiphe betae zimujący na resztkach porażonych liści.
Objawy choroby:
- biały nalot w formie małych skupisk pojawiający się na obu stronach blaszki liściowej na najstarszych liściach,
- w miarę rozwoju choroby następuje pokrycie grzybnią całej powierzchni liści, także najmłodszych.
Grzyb pojawia się niekiedy w lipcu, zwykle w sierpniu i we wrześniu przy pogodzie suchej (wilgotność powietrza 30-40%) oraz ciepłej (20-30ᵒC). Grzyb jest zmywany z powierzchni liści przez silne opady deszczu. Niektóre odmiany buraka cukrowego wykazują podwyższoną odporność na tego grzyba.
Zwykle nie chroni się plantacji przed tym patogenem. Mączniak prawdziwy jest zwalczany przez większość fungicydów stosowanych w ochronie przed chwościkiem. W rzadkich przypadkach wykonuje się zabiegi ochronne preparatami siarkowymi.
6. Rdza buraka
Sprawcą jest grzyb Uromyces beticola zimujący na resztkach porażonych liści.
Rdza buraka jest grzybem jednodomowym, to znaczy wszystkie stadia rozwojowe przebiegają na liściach buraka.
Objawy choroby:
- początkowo pojawiające się na obu stronach blaszki liściowej żółtawe pęcherzyki,
- w miarę rozwoju nabierają one czerwono-rdzawego do ciemnoczerwonego koloru i pękają, a z ich wnętrz wysypują się rdzawe zarodniki – uredinispory,
- chore rośliny zwykle występują w grupach po kilka, kilkanaście roślin.
Grzyb pojawia się w polskich warunkach w drugiej połowie lata, najczęściej we wrześniu przy wilgotnej pogodzie.
Nie wykonuje się zabiegów ochronnych przeciwko temu patogenowi. Preparaty stosowane w ochronie przed chwościkiem w większości ograniczają także rozwój rdzy.
7. Żółta plamistość liści
Sprawcą choroby jest grzyb Stemphylium beticola zimujący na resztkach liści.
Objawy choroby:
- pojawiające się na liściach niewielkie (do 5mm średnicy), nieregularne żółtawe plamy
- w miarę rozwoju choroby pośrodku plamek rozwija się nekroza
- może dochodzić do zasychania fragmentów blaszek oraz całych zaatakowanych liści.
Grzyb atakuje i rozwija się w podobnych warunkach jak chwościk buraka. Objawy w Polsce były zauważone dotychczas jednokrotnie, ale strefa jego występowania powoli przesuwa się z zachodu na wschód. Pierwsze ogniska stwierdzono w Holandii, obecnie notowany jest już w Niemczech.
Preparaty stosowane w ochronie przed chwościkiem są mało skuteczne przeciw temu grzybowi.
8. Syndrom niskiej zawartości cukru SBR
Choroba jak dotąd niespotykana w Polsce. Wywoływana jest przez fitoplazmy przenoszone przez skoczki – drobne owady z grupy pluskwiaków równoskrzydłych. Objawy SBR pojawiają się późnym latem.
Objawy choroby to:
- pojawiające się pod koniec lata liście z chlorotycznymi i wąskimi blaszkami
- żółknięcie i zamieranie starych liści
- brązowawe przebarwienie tkanek naczyniowych, widoczne po przecięciu korzenia.
Chorobę po raz pierwszy stwierdzono we Francji, obecnie występuje już także w Niemczech, stosunkowo blisko granic zachodnich Polski.
Brak metod walki z chorobą. Niektóre odmiany wykazują mniejszą podatność na działanie fitoplazm.
Choose your country
We sell Maribo varieties developed to local growing conditions in below countries.
Choose your country to go to the country website.